«Нұр Отан» партияның жетекшілері санкцияларға ұшырауға ықтимал.

1. Серік Рахым­бай­ұ­лы, қан­ша өкіні­шті бол­са да, «Қаза­қстан» және «сыбай­лас-жемқор­лық» деген сөзтір­кестері сино­ним­ге айнал­ды. Сыбай­лас-жемқор­лық пен непо­тиз­мнің елді басып жатқа­нын бәрі біледі, бірақ қоғам ештеңе істей алмай­ды. Сон­ды­қтан да Бай­ден әкім­шілі­гі біздің елі­мізді қам­ти­тын тран­сұлт­тық сыбай­лас-жемқор­лы­ққа ерекше назар ауда­руға шешім қабыл­да­ды деген жаңа­лық біз үшін өте үлкен қуаныш.

Алай­да, пре­зи­дент Джо Бай­ден­нің Қаза­қстан­дағы жаһан­дық сыбай­лас-жемқор­лы­қ­пен күре­су тура­лы баста­ма­сы үнсіз қал­ды, сон­ды­қтан біз Сіз­ге, баты­сқа жақы­ны­рақ тұрған қаза­қстан­дық оппо­зи­ци­я­ның сыр­тқы бюро­сы­ның жетек­шісі ретін­де арнайы жүгі­нуді жөн көр­дік. Бұл кім­ге қауіп төн­діреді және ол қаза­қстан­дық режим үшін қан­дай күң­гірт бола­шақ болуы мүмкін?

Пре­зи­дент Джо Бай­ден­нің «Мемо­ран­дум 200» баста­ма­сы, ең алды­мен, сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы күрес про­цесінің заң­на­ма­лық дең­гей­ден атқа­ру­шы дең­гей­ге өту сәті деп табуға тура келеді.
Бұл АҚШ әкім­шілі­гінің арсе­на­лын­дағы ерекше шара болып табы­ла­ды. Ол деген елдің бар­лық арнайы қыз­мет­тер­ге 200 күн ішін­де пре­зи­дент­тің өзіне АҚШ-қа ұлт­тық қауіп туды­ра­тын шетел­дік сыбай­лас-жемқор­лық тура­лы толық есеп беруді мін­дет­тей­ді.
Осы Мемо­ран­дум арқы­лы пре­зи­дент Джо Бай­ден сыбай­лас-жемқор­лы­қ­пен күре­сті ресми түр­де АҚШ-тың ұлт­тық қауіп­сізді­гіне төнетін негіз­гі қатер­лер­дің бірі деп ашық жари­я­лаған құжат.
Джо Бай­ден әкім­шілі­гінің мақ­сат­та­ры­ның бірі — Аме­ри­ка Құра­ма Штат­та­рын­да тұрғын және ком­мер­ци­я­лық жыл­жы­май­тын мүлік сатып алу арқы­лы шетел­ден алы­нған лас жемқор­лық ақша­ны жылы­ста­ту әре­кет­терін тоқта­ту.
Мемо­ран­дум­ның мақ­са­ты «аза­мат­тық қоғам­ның, бұқа­ра­лық ақпа­рат құрал­да­ры­ның және басқа қадаға­лау мен есеп беру субъ­ек­тілерінің зерт­теу жүр­гі­зу және сыбай­лас-жемқор­лық тен­ден­ци­я­ла­рын тал­дау, қол­дау және нығай­ту».
Бұл дәл қазір құқы­ққорға­у­шы ұйым­дарға, тәу­ел­сіз жур­на­ли­стер мен тер­ге­ушілер­ге жетіс­пей­тін үлкен көмек екені бәрі­міз­ге аян.
Егер бұрын авто­ри­тар­лық режи­мі бар елдер­ден кел­ген клеп­то­крат­тарға қажет­сіз (тек АҚШ заң­дар­ды бұз­са ғана) назар ауда­рыл­ма­са, енді бұл әре­кет­тер қыл­мыстық тер­геу объ­ек­тісіне айна­ла­ды..
Бай­ден Мемо­ран­ду­мын­да бел­гіле­ген иде­я­ла­ры мен ұсы­ны­ста­ры 200 күн­дік мерзі­мі аяқталғанға дей­ін де сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы күре­сте көмек­те­се ала­тын тағы да көп баста­ма­лар­дың тасқы­ны бола­ды деп үміт­те­не­міз.
Ал Қазақ елін басып алған жемқор­лар мен ала­яқтар, Назар­ба­ев­тың айна­ла­сын­дағы­лар мен отба­сысы ара­сын­дағы күрес, клан ара­лық жан­жал, келіс­пе­ушілік жаңа сер­пін алады.

2. Әке­жан Қаже­гел­дин­нің коман­да­сы бір­не­ше жыл бойы Қаза­қстан­нан заң­сыз әкетіл­ген ақша­ны іздеді. Сіздің жұмысы­ңыз және қол­да бар ақпа­рат Бай­ден әкім­шілі­гіне пай­да­лы бола­ды деп ойлай­мын. Ақ үймен ынты­мақ­та­стық орнатқы­ңыз келе ме? Қаза­қстан­дық оппо­зи­ци­я­ның шетел­дік бюро­сы Кон­грес­сте кеңес­ші бола­ды деген пікір айтуға бола ма?

Қаза­қстан­дық оппо­зи­ци­я­ның шетел­дік бюро­сы ұзақ жыл­дар бойы сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы тер­ге­умен сәт­ті айна­лы­сып келе жатыр және ол құжат­тар­дың, қыл­мыстар тура­лы айғақтар­дың, сыбай­лас-жемқор­лық шот­та­рын­дағы ақша қозға­лы­сы тура­лы есеп­тер­дің үлкен қорын жинақта­ды. Ұйым клеп­то­крат­тар ара­сын­дағы бай­ла­ны­сты, ұрлық, офф­шорға кету және бар­лық қаза­қстан­ды­қтар­дың ақша­сын жылы­ста­ту схе­ма­ла­рын аны­қта­ды.
Шетел­дік бюро­да қаза­қстан­дық шене­унік­тер мен олар­дың айна­ла­сын­дағы­лар­дың 170 мил­ли­ард­тан астам дол­лар­ды Қазақ елі­нен шетел­ге әке­туі тура­лы нақты ақпа­рат бар.
Біз АҚШ-та ғана емес, соны­мен қатар әр-түр­лі еуро­па­лық құры­лым­дар­да санк­ци­я­лар тізім­дері мен мәлі­мет­тер база­сын жаса­уға бел­сен­ді қаты­сып жүр­міз.
Батыс елдерін­де қабыл­данған сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы заң­дар мен баста­ма­лар­дың арқа­сын­да қазір атал­мыш актив­тер­ді іздеу, бұғат­тау ғана емес, соны­мен қатар актив­тер­ді елге қай­та­ру мүм­кін­дік табыл­ды.
Біз­ден басқа халы­қа­ра­лық құқық қорғау және жур­на­ли­стік ұйым­дар (KIAR, OCCRP, ICJI, …) ұрланған актив­тер­ді ізде­умен айна­лы­са­ды. Бірақ ең қызы­ғы — жеке «аңшы­лар», арнайы қыз­мет­тер мен бар­лау ұйым­да­ры­ның бұры­нғы қыз­мет­кер­лерінің ком­па­ни­я­ла­ры.

Біз ХХІ ғасыр­да өмір сүріп жатыр­мыз, қазір­гі жағ­дай­да ұрланған актив­тер­ді жасы­ру неме­се қауіп­сіз түр­де сақтау мүм­кін­ді­гі жоқ екенін түсі­нуі­міз керек.
Көп­те­ген елдер­де ірі ком­па­ни­я­лар­дың және жыл­жы­май­тын мүлік иелерінің түп­кілік­ті бене­фи­ци­ар­ла­ры­ның тізім­дері ашы­лған, ано­ним­дік шот­тар­ды ием­де­ну­ге мүм­кін­дік жой­ы­лған. Жақын ара­да сіздің актив­теріңіз офф­шор­лық жер­де тір­кел­ген бол­са, көп ұза­май сіз биз­нес жүр­гі­зу мум­кін­дік­тен айырыласыз.

Егер біз­ге АҚШ неме­се ЕО елдерінің құқық қорғау орган­да­ры ашық істер шең­берін­де жүгін­се, біз қаза­қстан­дық клеп­то­крат­тар тура­лы бар­лық қол­да бар ақпа­рат­ты дай­ын түр­де жібе­ру­ге дай­ын­быз.
Оның ішін­де Бауы­р­жан Бай­бек, Кеңес Рақы­шев, Қай­рат Боран­ба­ев сияқты жаңа есім­дер де бар.

3. Көк­тем­нің басын­да Қаза­қстан­ның «Dongelek Ystel» Аза­мат­ты­қҚоға­мы Коа­ли­ци­я­сы аме­ри­кан­дық лоб­би­стік кең­сені жал­дап, АҚШ-тың Кон­гресі арқы­лы Қаза­қстан­дағы клеп­то­кра­тия тура­лы «Маг­нит­ский заңы» сияқты заң қабыл­да­ды деген ақпа­рат пай­да бол­ды. Осы­ған бай­ла­ны­сты, «Dongelek Ystel» жұмысы мен сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы заң ара­сын­да қан­дай парал­лель­дер жүр­гізу­ге болады?

«Dongelek Ystel» Аза­мат­тық Қоға­мы Коа­ли­ци­я­сы­еш­нәр­сені итер­ме­ле­мей­ді, әсіре­се Кон­грес­сте! Ұйым тек бір­не­ше айдан бері АҚШ-та бел­сен­ді жұмыс істей­ді, бұл жұмыстың үйле­стіру­шілерінің бірі — Бота­гөз Иса­е­ва.
Қаза­қстан­дық сыбай­лас-жемқор­лар мен шене­унік­тер­дің адам құқы­қта­ры­на қар­сы қыл­мыста­ры­на санк­ци­я­лар қабыл­дау про­цесі аме­ри­кан­дық үкі­мет­тік емес ұйым­дар­мен бір­лесіп атқа­рып жатқан ортақ жұмысы болып табы­ла­ды.
Кон­гресс­мен Бен­ни Томп­сон АҚШ Кон­гресін­де сөз сөй­леп, Тимур Құлы­ба­ев­тың Орта Ази­яда газ құбы­рын тар­ту мегажо­ба­дан мил­ли­он­даған дол­лар­ды құпия схе­ма­сы арқы­лы ұрлаған тура­лы айт­ты­лға­ны­на бәрі­міз күә­міз.
Нәти­же­сін­де, айты­лған фак­тілер бой­ын­ша тер­геу амал­да­ры бастал­ды.
Бұл кон­гресс­мен­дер мен сена­тор­лар­дың қаза­қстан­дық жемқор­ла­ры­мен және адам құқы­ғын бұзу­шы­ла­ры­мен күрес бағы­тын­да жалғыз шара емес деп үміт­те­не­міз..
Жаңа санк­ци­я­лар тізі­мі­нен басқа «Жаңаө­зен тізі­мі» және «Аға­діл­дің тізі­мі» бар. Олар­ды «Dongelek Ystel» Аза­мат­тық Қоға­мы Коа­ли­ци­я­сы­бел­сен­ді түр­де ел ара­сын­да наси­хат­тай­ды.

4. Жал­пы­ға қол жетім­ді құжатқа сәй­кес, 2018 жыл­дың мамыр айын­да ҚР Әділет мини­стрі Беке­та­ев­тың аты­нан Қаза­қстан билі­гі шетел­дік актив­тер­ді қорға­уға маман­данған шетел­дік аза­мат Роберт Шер­ман­мен ынты­мақ­та­стық тура­лы келісім­ге қол қой­ыл­ды. Шер­ман­ның төле­мі, келісім­шар­ттың ұзар­ты­лған­ды­ғын еске­ре оты­рып, 3 мил­ли­он АҚШ дол­ла­ры­нан асып түсті. Сіз бұл құжат­тың пай­да болуы­на қан­дай түсінік берер едіңіз?

«Dongelek Ystel» Аза­мат­тық Қоға­мы Коа­ли­ци­я­сы­АҚШ­Мем­ле­кет­тік депар­та­мент пен АҚШ құқық қорғау орган­да­ры­ның қара­уы­на қаза­қстан­дық клеп­то­крат­тар­дың санк­ци­я­лық тізі­мін ұсын­ды. ҚР Әділет мини­стр­лі­гі лоб­би­стер­ге орас­ан көп ақша төлеп, сол амал­дар­мен күре­су­ге тыры­су­да.
Марат Беке­та­ев­тың тап­сыр­ма­сы бой­ын­ша, ең алды­мен, санк­ци­я­лар тізі­мі­нен кей­бір есім­дер­ді алып тастау, бірін­ші пре­зи­дент­тің отба­сы­на қаты­сты тер­ге­уді тоқта­ту мақ­сат­тар­ды іске асы­ру.
Тарих қай­та­ла­на­ды: Алек­сандр Мир­чев алға­шқы «Қаза­қ­гейт» кезін­де де осы­лай жасаған. Содан кей­ін бұл әре­кет­тер­дің бәрі сәт­сіз аяқтал­ды және ештеңе­ге әкел­ген жоқ — «Қаза­қ­гейт» аме­ри­кан­дық сот­тың Нұр­сұл­тан Назар­ба­евқа пара беру фак­тісі бой­ын­ша үкі­мі­мен аяқталға­ны біз­ге мәлім.

Марат Беке­та­ев­тың өзі санк­ци­я­лар тізі­мін­де болған­ды­қтан және аме­ри­кан­дық лоб­би­стік ком­па­ни­я­лар­дың бірін­де олар­дың мүд­де­лер қақты­ғы­сы орын алған­ды­қтан­ды айтып кетіп, мен Қаза­қстан­ның Әділет мини­стр­лі­гінің дәлел­дерін ешкім тың­дай­ды деп ойла­май­мын,
Бұлар­дың іс-әре­кет­тері баяғы бюд­жет­те­гі қара­жат­ты иге­рудің, сенім­ді заң ком­па­ни­я­лар мен олар­дың айна­ла­сын­дағы­ларға халы­қтың ақша­сын бекер тара­ту­дың бір әре­кеті деп табамын.

5. Клеп­то­кра­ти­яға қар­сы күре­стің баста­ма­сы бой­ын­ша «Ақ үй» мен «Кремль­дің» текетіресі жатыр деп және «Ақ орда» Ресей­мен тығыз ынты­мақ­та­сты­қтың арқа­сын­да диір­мен таста­ры­мен сүй­реліп кете­ді деп ойла­май­сыз ба? Егер сыбай­лас жемқор­лы­ққа қар­сы аме­ри­кан­дық маши­на бел­сен­ді жұмыс жасап кет­се, Қаза­қстан қай тарап­ты ұста­на­ды?

Билік елді тона­уды ақтай­тын жаңа қастан­дық тео­ри­я­сын ұсы­нғы­сы кел­се де, олай емес. Біз экс-пре­зи­дент Назар­ба­ев­тың төңіре­гін­де­гі шене­унік­тер мен оның отба­сы мүше­лері тура­лы нақты айтып отыр­мыз.

Тәу­ел­сіз жур­на­ли­стер жүр­гіз­ген көп­те­ген тер­ге­улер, про­ку­рор­лық аны­қта­ма­лар ашы­лған істер­ге негіз­де­ме болып табы­ла­ды және АҚШ құқық қорғау орган­да­рын­да қара­ла­ды.
Бұл адам­дар­дың актив­тері Аме­ри­ка Құра­ма Штат­та­рын­да орна­ласқан, олар аме­ри­кан­дық заң­дар­ды бұзған және сәй­кесін­ше бұл істер­ді АҚШ-тың құқық қорғау орган­да­ры мен сот­та­ры қарай­тын бола­ды.
Еуро­па­лық Одақтың сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы жаңа про­ку­ра­ту­ра­сы өз кезе­гін­де ЕО аумағын­да жасалған қыл­мыстар­мен айна­лы­са­ды.

6. Өткен апта­да Еуро­па­лық Одақ біры­ңғай про­ку­ра­ту­ра құр­ды деген ақпа­рат пай­да бол­ды. Сіздің ойы­ңыз­ша, бұл «қаһар­лы ұйым» Қаза­қстан үшін не дай­ын­дап отыр?

Шетел­дік бюро ұзақ жыл­дар бойы ЕО-да сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы тиім­ді заң­на­ма­ны қабыл­да­уға мүд­делі бол­ды.
Әр түр­лі елдер­де­гі Рахат Әли­ев­ті қуда­лау, оның актив­терін іздеу мыса­лын қол­да­нып, біз Еуро­па­лық пар­ла­мент­тің депу­тат­та­ры­на заң­сыз жол­мен алы­нған кірістер­ді заң­да­сты­руға қар­сы жол­дар­ды көр­сет­тік. Біз баты­стың демо­кра­ти­я­лық құн­ды­лы­қтар мен күш құры­лым­да­ры­на лас ақша­ның жой­қын әсері тура­лы айтқан болған­быз.
2014 жылы Еуро­па­лық пар­ла­мент­ті қабыл­даған қаулы­сы бой­ын­ша бар­лық ЕО елдерін сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы заң­дар­ды жеке ұлт­тық заң­на­маға енгізу­ге мін­дет­те­ді. Бұл сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы үдерісті баста­ды.
Келесі жыл­дар ішін­де ЕО-ның бар­лық елдері сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы жаңа заң­дар қабыл­да­ды.

Мыса­лы, Ұлы­бри­та­ни­яда сыбай­лас-жемқор­лы­ққа қар­сы заң­нан басқа заңға тәу­ел­ді актілер қабыл­дан­ды және осы ауыр қыл­мыстар­ды тер­геу үшін NCA және SFO сияқты жаңа құры­лым­дар ашыл­ды.
Аты­шу­лы істер­дің бірі — Рахат Әли­ев­тің актив­тері Дариға Назар­ба­е­ва мен оның бала­сы­ның мен­ші­гіне түсу оқиға­сы бол­ды. Енді, құқық қорғау дең­гей­ін­де Лон­дон­ның орта­лы­ғын­да орна­ласқан бір­не­ше көпқа­бат­ты үйлер мен сарай­лар олар­дың мен­ші­гіне қан­дай жол­мен түс­кенін табу бағы­тын­да тер­геу жүріп жатыр.

7. «Азаттық радио­сы» Н.Назарбаевтың қызы — Әлия Назар­ба­е­ваға қаты­сы бар швей­ца­ри­я­лық кәсіп­кер­дің қаза­сы тура­лы жаз­ды. Сіз бұл оқиға­ның егжей-тег­жей­ін білесіз бе, және бұл оқиға тура­лы еуро­па­лық бас­пасөз не деп жазып жатыр?

Бұл қаза­қстан­дық эли­та­мен бай­ла­ны­сты алға­шқы жұм­бақ өлім емес.
Рахат Әли­ев пен Назар­ба­ев­тың неме­ресі қаты­сқан «Нұр­банк­тің» екі топ-мене­джерін өлтір­гені де есім­де. ENRC еншілес ком­па­ни­я­сы­ның «Еура­зи­я­лық үштік» деп ата­ла­тын екі топ-мене­джерінің, Кон­го Демо­кра­ти­я­лық Рес­пуб­ли­ка­сын­да мыс және кобальт өндірісі бой­ын­ша ENRC тобы­ның (қазір­гі ERG — DAT) бұры­нғы бас­шы­сы Джеймс Бифел­дің және ENRC еншілес кәсі­пор­ны — Кон­го Кобальт кор­по­ра­ци­я­сы­ның бас мене­джері Гер­ритт Стри­дом­ның жұм­бақ жағ­дай­да қай­тыс болуы фак­тілері бар.
Дариға Назар­ба­е­ваға қар­сы ақпа­рат сақтаған Алтын­бек Сәр­сен­ба­ев­тың өлтірілуі … Жоға­ры лау­а­зым­ды шене­унік­тер мен пре­зи­дент­ке ком­про­мат дәлел­дерінің иесі Заман­бек Нұрқа­ді­ло­втің өлтірілуі … Мұн­дай өлім­дер­дің тізі­мі тек өсіп бара жатыр.

Қаза­қстан­дық эли­та­мен, сыбай­лас-жемқор­лы­қ­пен, елден алы­нған ақша­мен бай­ла­ны­сты, ұрланған актив­тер­ге қол жет­кі­зе ала­тын­дар­дың бәріне қауіп-қатер төнетініне анық сене­мін.

Еріксіз неме­се қыз­мет бабы­мен сыбай­лас-жемқор­лық схе­маға түс­кен адам­дарға қазір­гі жағ­дай­да ең дұры­сы, қауіп-қатер­ден сақта­ну­дың бір мүм­кін­ді­гін пай­да­ла­ну керек, ол Қазақ еліне, демо­кра­ти­я­лық елдер­дің билік орган­да­ры­на және халы­қа­ра­лық үкі­мет­тік емес ұйым­дарға басты­қта­ры­ның бел­гілі сыбай­лас-жемқор­лық қыл­мыста­ры тура­лы хабар­лау. Өтініш беру­шілер­дің жасы­рын болуы­на кепіл­дік беретін жабық бай­ла­ныс арна­лар бар. Тіп­ті жақын ара­да мұн­дай адам­дар тиісті сый­лы­ққа да лай­ық бола алады.

8. Біз нара­зы­лық топ­та­ры­ның қазір­гі кез­де­гі текетіресі екі­ге бөлін­генін бай­қай­мыз. Біре­улері ел ішін­де, басқа­ла­ры сырт­та соғы­сып жатыр. Сіз олар­дың күш-жігерін үйле­сті­ру және бірік­ті­ру құра­лын көріп отыр­сыз ба?

Оппо­зи­ци­я­ны үйле­сті­ру, оппо­зи­ци­я­ның күш-жігерін бірік­ті­ру мәсе­лесі — бұл қазақ оппо­зи­ци­я­сы­ның пай­да болған күн­нен бастап көтерілетін таза рито­ри­ка­лық сұрақ.
Аза­мат­тық бел­сен­ділер­ді үйле­сті­ру, құқық қорға­у­шы­лар­дың жұмысын үйле­сті­ру, олар­дың құқы­қта­ры үшін күре­сте олар­дың күш-жігерін бірік­ті­ру, бұл про­це­стер үздіксіз жүріп жатыр және бір адам­ның неме­се аза­мат­тық қоғам­ның қала­у­ы­на бай­ла­ны­сты емес. Бұл демо­кра­тия. Баты­сқа қашқан кей­бір шене­унік­тер мен кәсіп­кер­лер тек сая­си бас­па­на алу мақ­са­тын­да оппо­зи­ци­я­лық рито­ри­ка­ны қол­да­нып жүр­генін түсі­ну керек. Олар бірін­ші кезек­те билік­пен емес, аза­мат­тық бел­сен­ділер­мен, құқық қорға­у­шы­лар­мен және оппо­зи­ци­я­мен күресуде.

Шыны керек, бүгін­гі күн­дер­де аза­мат­тық қоғам­ның қалып­та­су про­цесі кеңей­іп келеді, бей-жай қара­май­тын көп­те­ген адам­дар, жас аза­мат­тық бел­сен­ділер мен құқық қорға­у­шы­лар­дың, жаңа қозға­лы­стар­дың, пар­ти­я­лар­дың жаңа буы­ны пай­да болып жатыр.

Екі жылға жуық бұрын диа­лог алаңы пай­да бол­ды — «Dongelek Ystel» Аза­мат­тық Қоға­мы Коа­ли­ци­я­сы, жаңа кон­сти­ту­ци­ядан бастап, жер, көп бала­лы ана­лар­дың құқы­қта­ры, сай­лау мәсе­ле­лері, халы­қ­пен жұмыс істеу так­ти­ка­сы, және люст­ра­ция тура­лы заң жоба­сы бел­сен­ді тал­да­ну­да.

«Dongelek Ystel» Аза­мат­тық Қоға­мы Коа­ли­ци­я­сы ең соңғы істерінін бірі – батыс елдерін­де «Нұр-отан» пар­ти­я­сын «жағым­сыз ұйым» ретін­де тануға дәлел­ді ұсы­ныс жібе­руі.
«Нұр-отан» пар­ти­я­сы­ның лидер­леріне санк­ци­я­лар еңгі­зу мүм­кін­дік­тері жоға­ры дең­гей­де деп нақты айтуға бола­ды. Олар­ды ПАСЕ ұйы­мын­да, Еуро­па пар­ла­мен­тін­де көп­те­ген мәсе­ле­лер күте­ді, ал пар­ти­я­ның қара­пай­ым мүше­лері шетел­ге шыққан­да неме­се баты­стың іскер-серік­те­стері­мен жұмыс істе­ген­де қиын­ды­қтарға тап бола­ты­ны айдай анық.

Қара­пай­ым қаза­қстан­ды­қтар, әсіре­се жас ұрпақ, өз бола­шағы­мы­зды тек өзі­міз ғана құра ала­мыз екен­ді­гін, біз­ге ешкім көмек­тес­пей­ді екен­ді­гін есте ұстау керек.
Біз тек халы­қа­ра­лық құрал­дар мен көмек­тер­ді пай­да­ла­на ала­мыз, бірақ ешкім біздің жұмысы­мы­зды жаса­май­ды.

Егер ұрланған актив­тер табыл­са да, бұғат­тал­са да, санк­ци­я­лар енгізіл­се де қыл­мыстық істер ашыл­са да, тіп­ті қаза­қстан­дық клеп­то­крат­тар жап­пай айып­та­лып жат­са да, ал ел ішін­де демо­кра­ти­я­лық өзгерістер бол­ма­са, адам­дар­дың сана­сы өзгер­ме­се — біздің бола­шағы­мыз ешқа­шан жарқын болмайды.

• Ашық әңгі­меңіз үшін рахмет!

Аза­мат ШОРМАНХАНҰЛЫ, «D»

Источ­ник: https://datnews.info/