Жанаөзен оқиғасын Еуропада еске алады

2013 жыл­дың 16 жел­тоқ­са­нын­да Еуро Пар­ла­мент тура екі жыл бұрын Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сын­да болған Жаңаө­зен оқиға­сы жай­ын­да Еуро­па мем­ле­кет­терінің өкіл­дері мен аза­мат­та­ры қаты­са­тын қоғам­дық тың­да­у­лар мен содан кей­ін­гі бас­пасөз кон­фе­рен­ция жаса­мақ­шы. Іс-шара­ның ұйым­да­сты­ру­шы­сы Пол Мер­фи­ден басқа Соци­а­ли­стік Пар­ти­я­ның мүше­сі, Ақта­удың 2 мұнай жұмыс­кері мен Аста­на қала­сын­дағы Еуро­па­дағы Қауіп­сіздік және Ынты­мақ­та­стық Ұйы­мы Орта­лы­ғы­ның қыз­мет­кері қатыспақшы. 

Іс-шара­ның маңы­зы — Жаңаө­зен­де орын тапқан қырғын­ның шынай­ы­лы­ғын айқан­дап, үкі­мет ұсы­нған ресми нұсқа­дағы бар­лық жалған мәлі­мет­тер­ді теріс­ке шыға­ру. Алға­шқы рет Пар­ла­мент мүше­лері мен Еуро­па­ның қоғам­дық пікірі 7 ай бойы жалғасқан Өзен­Мұ­най­Газ жұмыс­кер­лерінің ере­уілін тоқтатқан оқиға жай­лы қол­ма-қол деректер­ге мүм­кін­дік алады.

Еуро­па — Қаза­қстан мұнай­ы­ның негіз­гі импорт­шы­ла­ры­ның бірі. Сол себеп­ті, қоғам­дық тың­да­у­лар­дың өзек­ті мақ­са­ты Назар­ба­ев бастаған қазақ құры­лы­сы­ның қатыг­езді­гі тура­лы ескер­ту болып табы­ла­ды. 2012 жылы Еуро­па­лық Одақ ағлақ құн­ды­лы­қтар­ды сақтаға­ны үшін Бей­біт­шілік Сала­сын­дағы Нобель Сый­лы­ғы­на ие бол­ды. Халы­қа­ра­лық сауда­ны Қаза­қстан үкі­меті­нен айныт­ты­ру мен жоға­ры­да ата­лып кет­кен құн­ды­лы­қтар­ды сақтау мақ­са­тын­да Бұқа­ра­лық Ақпа­рат­тар Құрал­да­рын азап және қуғын-сүр­гін­ге шал­ды­қты­ру әдістері, және адам құқы­қта­рын бұзу әре­кет­тері әшкереленеді.

ЕҚЫҰ-ның бұры­нғы қыз­мет­керінің шын­ды­қты айқын­дау мақ­са­тын­дағы Жаңаө­зен­ге сапары

2013 жыл­дың 12—17 қазан ара­лы­ғын­да Аста­на қала­сын­дағы ЕҚЫҰ Орта­лы­ғы­ның қыз­мет­кері Пед­ро Луис Рубио оқиға және оның себеп­тері жай­ын­да әрі қарай зерт­теу жасау үшін Жаңаө­зен қала­сы­на аттан­ды. Зерт­теу құр­бан­дар­дың туыс-туы­сқан­да­ры мен жарақат алған аза­мат­тар­мен сұх­бат және мәй­іт­ха­на, зират басы, және оқиға болған күні өрт­тен­ген ғима­рат­тарға сапар­лар­дан тұрады.

Сапар­дың басты мақ­са­ты халы­қа­ра­лық қоғам пікірін мем­ле­кет құры­лы­сы мұнай жұмыс­шы­ла­ры­ның ере­уілін тоқта­ту мақ­са­тын­да қоз­ды­рған оқиға­ны нақты ұғы­ну­мен  қам­та­ма­сыз ету болып табы­ла­ды. Ол оқиға құр­бан­да­ры­ның отба­сы­ла­ры­нан олар­дың туған бала­ла­ры­ның өмір­лерін қия­тын­дай қала әкім­ді­гі ұйым­да­сты­рған сауық кешіне бару қателік­тері тура­лы тың­даған кезін­де­гі әлсізді­гін мойындады.

Бар­лық отба­сы­лар бұл апат­тың үкі­мет­пен алдын-ала жос­пар­ланға­ны тура­лы пікір­лері­мен бөлісті. Оқиға­дан бір­не­ше күн бұрын рес­пуб­ли­ка­ның басқа аймақта­ры­нан мили­ци­я­лар шақы­ры­лып, қара киім­де­гі бел­гісіз адам­дар әкім­дік және Өзен­Мұ­най­Газ ғима­рат­ты­рын өрт­теп, мер­ген­дер екі ғима­рат­тың ара­сын­да тұрып қонақүй­ден алдын-ала болжа­у­мен оқ атты. Оған қоса, ере­уіл­шілер­ді ыды­ра­ту мақ­са­тын­да жер­гілік­ті тұрғын­дар басты алаң­да киіз үйлер­ді орна­ту үшін пара­лар ұсынылды.

Біз жиналған құжат­тар мен дәлел­дер­дің Еуро­па­лық Пар­ла­мент­те жасы­рын шын­ды­қты туғы­за­ты­нын мой­ын­дай­мыз.   Оның Аста­на қала­сын­дағы ЕҚЫҰ өкіл­ді­гінің маңы­зды­лы­ғын және оның демо­кра­ти­я­лық құн­ды­лақтарға деген мін­дет­тілік­терін күшей­тетініне үміттенеміз.

От редак­ции. Пере­вод на рус­ский язык смот­ри­те по ссыл­ке.