Қазақстан республикасының Конституциялық заңын бұзу туралы мәлімдеме

20 қаңтар 2024 жыл

Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Орта­лық сай­лау комис­си­я­сы­ның төраға­сы
Әбдіров Нұр­лан Мәжитұлына

010000, Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы, Аста­на қала­сы, Бей­біт­шілік көше­сі, 4

Көшір­ме: Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы­ның Бас Про­ку­ро­ры
Асы­лов Берік Ноғай­ұлы­на
010000, Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы, Аста­на қ., Мәң­гілік Ел даңғы­лы, 14

Кім­нен: Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы­ның аза­ма­ты
Медет­бе­ков пен Серік Рахымбайұлы

«ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ САЙЛАУ ТУРАЛЫ » 1995 жылғы 28 қыр­күй­ек­те­гі ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ЗАҢЫН БҰЗУ ТУРАЛЫ МӘЛІМДЕМЕСІ КЕЗІНДЕГІ КЕЗЕҢДЕРДІ ДАЙЫНДАУ КЕЗІНДЕ орын алған. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ 2011 ЖЫЛҒЫ 3 Ә СӘУІР ЖӘНЕ Төтен­ше ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІН САЙЛАУ 2015 жылғы 26 сәуір

2023 жыл­дың жел­тоқ­са­нын­да Қаза­қстан­ның бұры­нғы Пре­зи­ден­ті Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев «Менің өмірім» атты естелік­тер кіта­бын басып шығар­ды, онда ол 2000 жыл­дар­дың басы­нан бері бір мез­гіл­де екі неке­де болға­нын, екі әйелі барын мой­ын­да­ды: Сара Назар­ба­е­ва және Әсел Исабаева/Құрманбаева, олар­дың әрқай­сысы­нан бала­лар: қызда­ры Дариға, Дина­ра және Әлию, ұлда­ры Тау­ман мен Бәйкен.

Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев БАҚ пен шет мем­ле­кет­тер­дің жеке­ле­ген бас­шы­ла­ры­на бұл ақпа­рат­тың рас екенін және оны Қаза­қстан халқы мен халы­қа­ра­лық қауым­да­сты­қтың наза­ры­на сана­лы түр­де жет­кізіп оты­рға­нын өзі растады.

Жари­я­ланған ақпа­ратқа мораль­дық баға беру­ден аулақ бола оты­рып, олар­ды Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев­тың «Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сын­дағы сай­лау тура­лы» 1995 жылғы 28 қыр­күй­ек­те­гі Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы­ның Кон­сти­ту­ци­я­лық заңын бір­не­ше рет өрес­кел бұзға­нын жеке мой­ын­да­уы деп сана­уға бол­май­ды. оның отба­сы­лық жағ­дайы, ұзақ мерзім­ді неке­ден тыс қарым-қаты­нас және одан кей­ін­гі екі әйел алу фак­тілері, некесіз туған бала­лар­дың болуы тура­лы жалған мәлі­мет­тер­ді ұсы­ну кезінде.

Бұл тура­лы ақпа­рат сай­лау нәти­же­лерін түбе­гей­лі өзгер­туі керек екені дау­сыз, өйт­кені ол күшті қарт ерлер мен жас және қорған­сыз қыздар ара­сын­дағы жыны­стық қаты­нас фак­тілеріне ашу­ланған бар­лық жастағы әйел­дер сай­ла­у­шы­ла­рын кан­ди­дат Назар­ба­ев­тан алшақта­тар еді. .

Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев пен Асе­ля Исабаева/Құрманбаеваның жас айыр­ма­шы­лы­ғы 40 жастан аса­ды. Н.Назарбаевпен қарым-қаты­на­сқа түс­кен кез­де ол ешқан­дай әле­умет­тік жағы­нан қорғал­маған, толық білі­мі, маман­ды­ғы неме­се жеке табысы бол­маған. Оның қамқоршысы/әкесі мем­ле­кет­тік қыз­мет­кер болған­ды­қтан, пре­зи­дент Назар­ба­евқа тәу­ел­ді қыз­мет­те болған.

Ер сай­ла­у­шы­лар, өз кезе­гін­де, кан­ди­дат Назар­ба­ев­тың қыз­мет­тік жағ­дай­ын пай­да­ла­нып, отба­сы мүше­лері, әйел­дері мен кәме­лет­ке тол­маған бала­ла­ры­ның тұрғы­лы­қты жері, әйел­дерінің кәсібі, сон­дай-ақ олар­дың кірістері мен мүл­кі тура­лы ақпа­рат­ты жасы­ру үшін айып­та­удан ары­ла алма­ды. . Өйт­кені, осы жаңа­дан ашы­лған жағ­дай­лар­да кан­ди­дат Н.Ә.Назарбаевтың нақты заң бұзу­шы­лы­қта­ры орын алып отыр. «Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сын­дағы сай­лау тура­лы» Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Кон­сти­ту­ци­я­лық заңы­ның 59-бабы­ның талаптары.

Атап айтқан­да, Орта­лық сай­лау комис­си­я­сы­на Н.Назарбаевтың екін­ші әйелінің кірісі тура­лы ақпа­рат­ты беру­ден бас тар­ту Сай­лау тура­лы заң­ның анық бұзы­луы болып табы­ла­ды, өйт­кені 2‑бап. 59 анық талап етеді:

Кан­ди­дат пен оның жұбайы (зай­ы­бы) тір­кел­ген­ге дей­ін тұрғы­лы­қты жері бой­ын­ша мем­ле­кет­тік кіріс орган­да­ры­на осы Кон­сти­ту­ци­я­лық заңға сәй­кес бел­гі­лен­ген ұсы­ну мерзі­мі басталған айдың бірін­ші күні актив­тері мен мін­дет­те­ме­лері тура­лы декла­ра­ци­я­ны ұсы­на­ды. салық түсім­дерін және бюд­жет­ке төле­нетін басқа да мін­дет­ті төлем­дер­ді қам­та­ма­сыз ету сала­сын­да бас­шы­лы­қты жүзе­ге асы­ра­тын Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы­ның орга­ны уәкілет­ті мем­ле­кет бел­гіле­ген тәр­тіп­пен және нысан бой­ын­ша жүзе­ге асырады.

Кан­ди­дат пен оның зай­ы­бы (зай­ы­бы­ның) мәлім­де­ген мүл­кі мен мін­дет­те­ме­лері тура­лы мәлі­мет­тер­дің дұры­сты­ғын мем­ле­кет­тік кіріс орган­да­ры кан­ди­дат тір­кел­ген күн­нен бастап он бес күн ішін­де тексереді.

Сыбай­лас жемқор­лы­қты және ұйым­дасқан қыл­мысты зерт­теу орта­лы­ғы (OCCRP) жүр­гіз­ген ¹P andora Papers халы­қа­ра­лық тер­ге­уін­де А.Исабаева/Құрманбаеваның екі сай­лау науқа­ны кезін­де ондаған мил­ли­он дол­лар­ды құрай­тын актив­тері болға­ны бел­гілі бол­ды. оған пре­зи­дент Назар­ба­ев­тың айна­ла­сын­дағы жемқорлар.

қаза­қстан­дық жур­на­ли­стер бюд­жет қара­жа­ты мен Н.Назарбаев қоры­ның қара­жа­ты есебі­нен А.Исабаева/Құрманбаеваның Алма­ты мен Аста­на­дағы театр ғима­рат­та­рын пай­да­ла­нуға және кәде­ге жара­ту үшін алға­нын анықтады.

Осы жағ­дай­лар­дың жиын­ты­ғы Н.Назарбаевты 2011 және 2016 жыл­дар­дағы Қаза­қстан Пре­зи­ден­тінің сай­ла­у­ы­на кан­ди­да­ту­ра­сын ұсы­нған кез­де өзі және отба­сы тура­лы мін­дет­ті ақпа­рат­ты қасақа­на жасыр­ды деп айып­та­уға мүм­кін­дік береді. Осы­ның арқа­сын­да ол екі рет сай­ла­у­ға заң­сыз қаты­сып, кей­ін­нен сай­лау рәсім­дері­нен өтіп, кем деген­де 2011–2019 жыл­дар ара­лы­ғын­да Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Пре­зи­ден­тінің функ­ци­я­ла­рын заң­сыз атқарған.

Кон­сти­ту­ци­яға және мем­ле­кет­ке қар­сы жасалған осы қыл­мыстар­ды жария ете оты­рып, Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Орта­лық сай­лау комис­си­я­сы­нан Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Орта­лық сай­лау комис­си­я­сы­ның Н.Назарбаевты Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Пре­зи­дент­ті­гіне кан­ди­дат етіп тір­кеу тура­лы актілерінің күшін жою­ды талап ете­мін. Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы­ның 2011 және 2015 жыл­дар­дағы кезек­тен тыс пре­зи­дент­тік сайлауында.

Осы­ған сәй­кес, «2011 жылғы 3 сәуір­де өткен Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Пре­зи­ден­тінің кезек­тен тыс сай­ла­у­ы­ның қоры­тын­ды­ла­рын бел­гілеу және жари­я­лау тура­лы» 2011 жылғы 5 сәуір­де­гі No 45/76 және No 32/61 қаулы­ла­ры­ның қабыл­да­нуын талап ете­мін. 2015 жылғы 28 сәуір­де­гі «2015 жылғы 26 сәуір­де өткен Қаза­қстан Рес­пуб­ли­ка­сы Пре­зи­ден­тінің кезек­тен тыс сай­ла­у­ы­ның қоры­тын­ды­ла­рын бел­гілеу және жари­я­лау туралы»

Нұр­сұл­тан Назар­ба­ев­тың «Менің өмірім. Тәу­ел­ділік­тен бостан­ды­ққа», «Менің өмірім. Бодан­ды­қтан – бостандыққа»:

• Назар­ба­ев, Н.Ә. Менің өмірім. Тәу­ел­ділік­тен бостан­ды­ққа: естелік­тер / Н.Ә.Назарбаев. — Аста­на: Бас­па үйі : Фоли­ант, 2023. — 708 б. — ISBN 978−601−271−803−4:

Бас­па­гер : Foundation N. Назар­ба­е­ва ; ISBN 978−601−271−803−4.

• Назар­ба­ев Н. : Менің өмірім. Бодан­ды­қтан — бостан­ды­ққа; ISBN 978−601−271−821−8.
  
  
  

Серік Медет­бе­ков,
Қаза­қстан аза­мат­тық қоға­мы­ның « Дөң­ге­лек жылу » коалициясы.

1 https://www.occrp.org/ru/the-pandora-papers/secretive-offshore-maneuvers-enriched-unofficial-third-wife-of-kazakhstani-leader-nursultan-nazarbayev